Taal- en spraakstoornissen bij dementie

Dementie wordt veroorzaakt door een stoornis in de hersenen, veelal als gevolg van de ziekte van Alzheimer. Kenmerkend voor dementie is geheugenstoornis. Daarnaast treden er andere stoornissen op, afhankelijk van de oorzaak van de dementie. Taal- en/of spraakstoornissen kunnen bij alle vormen van dementie voorkomen. Aangezien dementie bij volwassenen voorkomt (Praatjuf is voor kinderen), worden deze cliënten behandeld door een gespecialiseerde Praatcoach.

Bij een taalstoornis kan iemand zijn gedachten niet meer omzetten in woorden, zinnen en een verhaal. Ook kunnen er kunnen problemen zijn met het begrijpen van gesproken en geschreven taal. Een spraakstoornis betreft alleen de spraak: woorden en zinnen worden niet goed of niet duidelijk uitgesproken.

De oorzaak van de dementie bepaalt hoe en waar de hersenen getroffen worden en welke taal- en/of spraakstoornissen optreden. Bij de ziekte van Alzheimer ontstaan er taalproblemen, aanvankelijk vooral zgn. woordvindingsproblemen. Met het verergeren van de ziekte krijgt de patiënt steeds meer moeite om duidelijk te maken wat hij bedoelt en ook om anderen te begrijpen.

Een aparte vorm van dementie is de zgn. progressieve semantische dementie. Taalproblemen zijn de eerste signalen van dit type dementie. De ziekte kent een progressief verloop en is niet te genezen.

De ziekte van Alzheimer en andere soorten dementie kunnen nog niet genezen worden. Wel kunnen patiënten baat hebben bij medicijnen die het proces vertragen. Het is dus belangrijk om zo snel mogelijk de juiste diagnose te stellen; deze bepaalt de inhoud en het resultaat van de logopedische behandeling.

Meer informatie: www.hersenstichting.nl en www.alzheimer-ned.nl

Wat doet de logopedist?

Praatcoach doet eerst een taal- en spraakonderzoek. De resultaten kunnen vervolgens bijdragen aan het stellen van de juiste diagnose.

In de behandeling is alles gericht op een goede communicatie tussen de cliënt en de mensen in zijn directe omgeving. Het merendeel van de partners en verzorgers ondervindt namelijk al in het begin van de ziekte problemen in de communicatie met de betreffende persoon. Voorlichting en begeleiding zijn dan ook zeer belangrijk.

Praatcoach kan de cliënt trainen om op een andere manier te spreken of taal anders te gebruiken, bijvoorbeeld met behulp van een agenda of een 'communicatieboek'. Bij problemen met het begrijpen van taal en bij ernstiger dementie wordt de samenwerking met de partner en de omgeving nog belangrijker. Groepstherapie kan bij alle vormen van dementie zinvol zijn om het geleerde toe te passen.

Het onderzoek naar en de behandeling van taal- en spraakstoornissen bij dementie worden vergoed door de ziektekostenverzekeraars, na verwijzing door een huisarts of medisch specialist. Als het logopedisch onderzoek en de logopedische behandeling plaatsvindt in een instelling, maakt deze deel uit van de bedprijs of het dagbehandelingstarief.