Wat is COPD?

COPD is de verzamelnaam voor een aantal langdurige aandoeningen van de luchtwegen, zoals astma, bronchitis en longemfyseem. Een duidelijke oorzaak is niet bekend. COPD kan op elke leeftijd voorkomen.

De luchtwegen van mensen met COPD reageren sterk op prikkels van buitenaf, zoals huisstof, tabaksrook en temperatuurverschillen. Het ademen lijkt dan niet meer vanzelf te gaan. Er ontstaat kortademigheid door benauwdheid en elke ademhaling is te horen. Iemand heeft dan het gevoel te weinig lucht te krijgen, waardoor spanning en nervositeit optreden. Soms wordt er ook veel gehoest. Infecties en inspanning verergeren deze klachten. De ene persoon heeft altijd last van ademproblemen, de andere periodiek of in specifieke situaties, zoals een astma-aanval bij weersverandering. Dit is afhankelijk van het soort COPD en ook van de mate waarin de ziekte zich manifesteert.

Adem is een basisvoorwaarde om te kunnen spreken. Mensen met COPD kunnen dan ook problemen hebben met praten. Door de korte adem kunnen maar weinig woorden na elkaar gezegd worden. Er wordt vaak en duidelijk hoorbaar ingeademd, soms op onlogische punten tijdens het praten. Het spreken is hierdoor moeilijker te verstaan. Door deze manier van ademen tijdens het spreken worden de stembanden overbelast en heesheid kan het gevolg zijn. Langer spreken is dan vermoeiend. Vooral in een spreekberoep kunnen mensen met COPD hiervan veel last hebben.

Wat doet de logopedist?

De logopedische behandeling van Praatjuf (voor kinderen) en Praatcoach (voor volwassenen) is er vooral op gericht om de ademmogelijkheden van COPD-cliënten met oefeningen te vergroten en zoveel mogelijk te behouden, ook tijdens inspanning en bij spanning. Praatjuf geeft het kind inzicht in het adempatroon en leert wat te doen bij dreigende of plotselinge benauwdheid. Hierdoor wordt de aanval niet onnodig verlengd en ontstaat er geen paniek.

Mensen met COPD komen door de spanning en de kortademigheid vaak in een heel gespannen adempatroon terecht. Praatjuf leert hen daarom belangrijke ontspanningsoefeningen en oefeningen voor een goede houding. Daarnaast zorgen stemoefeningen en ademoefeningen, die gebruikt kunnen worden tijdens het spreken, ervoor dat praten minder moeite kost. Praatjuf leert kinderen dergelijke oefeningen op een speelse manier.

Logopedische behandeling kan COPD niet genezen. Wel kan iemand met COPD leren om zijn adem en stem binnen de beperkingen van zijn ziekte zo goed mogelijk te gebruiken.

Het onderzoek en de behandeling bij COPD worden als regel vergoed door vrijwel elke ziektekostenverzekeraar, na verwijzing door huisarts of medisch specialist.