Wat zijn slikstoornissen?

Tijdens het eten en drinken is een goede samenwerking tussen lippen, tong, kaken, gehemelte en keel noodzakelijk. De mond moet voldoende geopend en gesloten kunnen worden en het gevoel in en rond de mond moet normaal zijn.

Normaliter wordt vast voedsel door de kaken vermalen en vervolgens door de tong naar de keel gebracht. Het gehemelte sluit de neusweg af en de slikreflex zorgt ervoor dat voedsel/drank in de slokdarm komt. Tegelijkertijd wordt de luchtpijp afgesloten om verslikken te voorkomen. Via de slokdarm komt voedsel/drank uiteindelijk in de maag terecht.

Na hersenletsel (CVA, ongeval, tumor), een aandoening van het zenuwstelsel (Parkinson, ALS) of na een operatie in het hoofd- en halsgebied kunnen stoornissen in het slikproces ontstaan. Daarbij loopt bijvoorbeeld voedsel (of speeksel) uit de mond of het voedsel blijft in de mond/keel plakken. Ook kan voedsel/drank teruggegeven worden via de neus en kan voedsel/drank in de luchtpijp komen, wat meestal leidt tot hevig hoesten en benauwdheid. Soms is het daarom noodzakelijk het eten via een sonde toe te dienen. Volwassen patiënten kunnen terecht bij Praatcoach.

De gevolgen van slikstoornissen kunnen van medische aard zijn, bijvoorbeeld longontsteking bij vaak en ernstig verslikken. Moeilijkheden met slikken kunnen ook tot sociale problemen leiden, bijvoorbeeld bij restaurantbezoek.

Wat doet de logopedist?

Praatjuf doet uitgebreid slikonderzoek naar de oorzaak van de slikstoornis bij kinderen en Praatcoach bij volwassenen, en stelt vast in welke fase van het slikproces de stoornis plaatsvindt. Het logopedisch onderzoek kan worden uitgebreid met een onderzoek door een kno-arts en/of een radioloog.

Gedurende de behandeling verbetert Praatjuf de verschillende bewegingen in het slikproces; vele oefeningen voor tong, lippen en gehemelte zijn hiervoor beschikbaar. Ook het slikken zelf wordt getraind. Hierbij geeft Praatjuf advies over de samenstelling van het voedsel, de manier waarop het wordt aangeboden of toegediend, de beste houding waarin geslikt kan worden en over aanpassingen in eet- en drinkgerei.

De resultaten van de slikbehandeling zijn in grote mate afhankelijk van de ernst en aard van de stoornis. Er kunnen beperkingen blijven bestaan, waardoor bijvoorbeeld een specifieke voedselbereiding noodzakelijk blijft of bepaalde voedingsmiddelen niet meer geslikt kunnen worden.

Het onderzoek en de behandeling van slikstoornissen worden als regel vergoed door de ziektekostenverzekeraars, na verwijzing door huisarts of medisch specialist.